Trong những ngày vừa qua, thông tin về việc nhà khoa học Trung Quốc Hạ Kiến Khuê (He Jiankui) dùng biện pháp CRISPR/Cas9 để tách những gene không mong muốn từ phôi người, tạo ra các con người biến đổi gene đầu tiên đã làm chấn động giới khoa học toàn cầu. Việc chỉnh sửa gene người có khả năng tạo nên những ảnh hưởng mà chúng ta không lường trước được.
Nhà khoa học Trung Quốc Hạ Kiến Khuê phát biểu trong một video ông đăng tải trên YouTube hôm 25/11 rằng ông đã sử dụng kỹ thuật CRISPR/Cas9 – một công cụ chỉnh sửa gene đã cách mạng hóa lĩnh vực di truyền học trong thập kỷ qua – để xóa một gene ở phôi người (gene CCR5) giúp trẻ em sinh ra có khả năng miễn nhiễm với HIV. Ông nói trong đoạn video rằng cặp song sinh được chỉnh sửa gene đã ra đời “khỏe mạnh sẽ như bất kỳ đứa trẻ nào khác” và được đặt tên là Lulu và Nana.
Thế nhưng, tuyên bố của ông Khuê về thí nghiệm của mình vẫn chưa được kiểm chứng. Bên cạnh đó, căn bệnh viện mà ông Khuê được cấp phép thí nghiệm cũng phủ nhận sự liên quan của mình.
Cộng đồng khoa học phản ứng với lời công bố này của ông Khuê bằng sự phẫn nộ và lo âu. Thật vậy, nếu không tính đến khía cạnh đạo đức của việc can thiệp vào gene người, thì việc tạo ra những thay đổi đối với gene người có khả năng gây ra các khả năng về sức khỏe không lường trước được.
Các gene không tồn ở riêng biệt. Chúng liên tục tương tác với những gene khác, tạo ra sự ảnh hưởng đến các cơ quan bên trong cá thể người.
“Đúng là sự chỉnh sửa mà ông Hạ Kiến Khuê đã tạo ra cho phôi thai sẽ ngăn ngừa nhiễm HIV. Nhưng, vấn đề là gene CCR5 bị xóa rất nhiều chức năng khác chứ không chỉ là cánh cửa cho HIV xâm nhập”, Mazhar Adli, một nhà di truyền học thuộc Đại học Y khoa Virginia cho thấy.
Gene CCR5 cũng đóng vai trò trong việc ngăn ngừa vi rút Tây sông Nile, chính vì thế, tách nó ra khỏi bộ gene có khả năng làm một người dễ nhiễm bệnh hơn. Đó là ý kiến của ông Feng Zhang, nhà khoa học việc làm cho Viện Broad. Ông Zang là một trong các nhà khoa học tiên phong trong việc sử dụng công nghệ chỉnh sửa gene CRISPR.
Hơn nữa, các gene không tồn ở riêng biệt. Chúng liên tục tương tác với những gene khác, tạo ra sự tác động tới những bộ phận bên trong thân thể. “Việc xóa một gene đơn không chỉ làm thay đổi cách những gene khác hoạt động, mà còn có thể thay đổi hành vi tổng khả năng của tế bào và kiểu hình của sinh vật”, ông Adli cho hiểu. (Một kiểu hình là một đặc điểm quan sát được, chẳng hạn như màu thị lực nâu mà một người có được nhờ gene).
Hồi tháng 7 vừa qua, những nhà khoa học đã công bố một báo cáo trên tạp chí Nature Biotechnology rằng việc sử dụng công nghệ CRISPR/Cas9 có khả năng tạo ra những biến chứng khôn lường vì vô tình thay đổi chuỗi DNA.
“Chúng ta phải sử dụng biện pháp này khá thận trọng, bởi nó liên quan tới rất nhiều vấn đề”, Tiến sĩ Avner Hershlag, Giám đốc bệnh lý viện Northwell Health Fertility tại Manhasset, New York cho cho rằng. Việc tiếp cận và loại bo một gene có khả năng gây các tác động không mong muốn ở các nơi khác trong hệ gene. Nói cách khác, protein Cas9 mà các nhà khoa học muốn cắt bỏ khỏi một vị trí có khả năng di chuyển đến một vị trí khác trong hệ gene, ông Hershlag nói với tờ Live Science.
Tuy nhiên những nhà khoa học khá khó nhận biết các sự thay đổi ngầm này. Chúng sẽ không rõ ràng cho đến khi đứa bé được sinh ra và hơn thế nữa có thể là phần lớn năm sau nó mới phát lộ.
“Những thay đổi thường triệu chứng muộn, và các thay đổi di truyền này có thể truyền lại cho đa số thế hệ tương lai”, ông Hershlag nói.
Bên cạnh đó còn có một thể gọi là thể khảm (mosaicism). Thông thường, những tế bào trong thân thể mang cùng một bộ gene giống hệt nhau, nhưng khả năng khảm lại là hiện tượng mà trong đó một số tế bào, không phải tất cả, mang một sự thay đổi di truyền bởi chỉnh sửa gen, Hershlag nói. Đây là một yếu tố có khả năng gây nên bệnh lý tật, ông nói thêm.
Cả ông Adli và Hershlag cũng chỉ ra một thực tế là, khi nói tới việc ngăn ngừa HIV, có các phương pháp an toàn hơn và dễ dàng hơn để làm điều đó. Ví dụ, biện pháp điều trị PrEP (người bệnh uống thuốc hàng ngày) đã được chứng minh là hiệu quả trong việc ngăn ngừa nhiễm HIV trong các thử nghiệm. Và các kỹ thuật điều trị khác cũng đang được nghiên cứu và khá có triển vọng.
"Ai sẽ chịu trách nhiệm cho những đứa trẻ chỉnh sửa gene trong tương lai khi các đứa trẻ khác được điều trị bằng một viên thuốc đơn giản và sống hạnh phúc, còn những người chỉnh sửa gen đang trải qua tất cả các hiệu ứng chưa được xác định?", ông Adli đặt thắc mắc.
Tin tức khác:
Vệ sinh thảm trải sàn không thể đơn giản hơn nửa với những mẹo này
Nệm cao cấp và những giấc ngủ ngon
Nệm cao cấp và những giấc ngủ ngon
0 Nhận xét:
Đăng nhận xét