Bí mật sự biến mất của những nền văn minh cổ đại

Bất chấp phấn đấu của những nhà khảo cổ và sử gia, sự sụp đổ một số nền văn minh trong lịch sử loài người vẫn là ẩn số.

Thành Troy - hư hay thực

Câu chuyện về thành Troy được gắn liền sở hữu 2 trường thi của Homer: Iliad và Odyssey trong thần thoại Hy Lạp. Trong khi rất nhiều những nền văn minh cổ đại để lại di tích vật chất cho hậu thế thì thành Troy được coi như 1 câu chuyện trong trí nghĩ đến của người xưa bởi trên địa cầu thời đương đại, người ta không thấy vết tích của bức thành gắn liền với trận chiến tranh bất hủ và con ngựa gỗ huyền thoại.

Tàn tích của thành Troy

Thế nhưng theo những nghiên cứu vừa mới đây của những nhà sử học, thành Troy là mang thật. Họ khẳng định rằng phương pháp đây hơn 3.000 năm, thành Troy nằm trên 1 đỉnh đồi, sắp bến cảng thông ra biển Aegae (hiện cảng này đã bị cát vùi lấp). Lúc những thương nhân Hy Lạp, Italy, ý trung nhân Đào Nha dong thuyền từ biển Aegae đến Biển Đen, họ đều ngừng chân ở Troy để tiếp tế lương thực và giải trí. Những dấu vết khảo cổ học mới được phát hiện như: mảnh thuyền và cọc sắt nằm tản mát dưới các lớp đất bí quyết thành Troy (thuộc Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay) khoảng 4 km là bằng cớ cho thấy chiến thuyền Hy Lạp đã từng đậu ở đây trước khi tiến công vào thành, giống như lời kể của Homer trong anh hùng ca Iliad.

Con ngựa gỗ thành Troy trong truyền thuyết.

Tại sao thành Troy biến mất? Đó là câu hỏi mà phổ biến thế hệ các nhà khoa học mất công đi sắm câu giải đáp.

Giáo sư vật lý Amos Nur tại Đại học Stanford, Mỹ cho biết: “Chúng tôi tin rằng các thảm họa bất chợt, đặc thù là địa chấn, đã đóng vai trò quan trọng trong sự mất tích bí mật của rộng rãi nền văn minh”. Những nhà khoa học khác của Hiệp hội Địa vật lý Mỹ lại vững mạnh 1 kém chất lượng thuyết hoàn toàn khác. Khi nghiên cứu vùng phía đông Địa Trung Hải ở cuối quá trình đồ đồng, họ cho rằng một trận địa chấn lớn có thể là thủ phạm chính đằng sau sự biến mất của nhiều thị thành như Troy, Mycenae và Knossos. Những thành thị này đã bị quét khỏi bản đồ toàn cầu trong khoảng năm 1.225 - một.175 trước Công nguyên. Và luận điểm này đã được Hiệp hội Địa lý, Vật lý Mỹ ủng hộ.

Văn hóa Harappa - Các pháo đài bằng đất sét nung

1 nền văn minh cổ đại nằm trong nói chung những nền văn minh Sông Ấn là một nền văn minh thời Cổ đại vững mạnh vào khoảng thời kì trong khoảng năm 2.800 đến năm 1.800 trước Công nguyên. Sử sách còn ghi nhận sự vững mạnh cao của nền văn minh này về sự tăng trưởng kinh tế, thương nghiệp, nông nghiệp, nghệ thuật, chữ viết... Nhưng nền văn hóa này đã biến mất mà nguyên cớ cho đến nay vẫn chưa rõ nhưng hàng loạt đền thờ được phát hiện đã chứng minh cho sự tồn tại.

Fake thuyết phổ biến nhất là do người du mục Arian (tiếng Anh: Aryan) xuất hiện và đánh chiếm. Kém chất lượng thuyết thứ 2 được đa dạng người hài lòng là về những biến đổi khí hậu. Vào khoảng 1.800 năm trước Công nguyên, khí hậu trong lưu vực sông Ấn thay đổi, phát triển thành lạnh và khô hơn, sông Ghaggra-Hakra trở nên khô cạn làm cho biến đổi kiến tạo mảng, nguồn nước của hệ thống sông bị chuyển hướng về đồng bằng sông Hằng dẫn đến sự suy tàn của nền văn minh Harappa.

Những thuyết khác cho rằng sự suy vong của nền văn minh sông Ấn có liên quan tới việc vương quốc người Sumer chấm dứt và những quan hệ kinh doanh mang vương quốc này đã ko còn nữa, hay xung đột quân sự và bệnh tật đã kết thúc nền văn hóa này. Nguyên nhân quyết định cho sự suy vong vẫn chưa được giảng giải rõ ràng. Giáo sư Amos Nur và đồng nghiệp Prasad, lúc xem xét lịch sử động đất, đã nhận thấy với những trận động đất tàn khốc đổ xuống vùng ven biển gần biên thuỳ giữa Ấn Độ và Pakistan. Theo giả thuyết của họ, 1 hoặc nhiều chấn động to với thể đã khiến cho vỏ địa cầu chuyển di, kéo theo việc chặn cái chảy của một con sông lớn trong vùng. Nền cung ứng nông nghiệp bị phá hủy, các trận lụt nguy hiểm xảy ra và rốt cục vùi lấp những đô thị dưới bùn lầy.

Các tường thành của văn hóa Harappa. (Ảnh: Globalheritagefund)

Và nền văn minh Maya

Maya là nền văn minh cổ đặc sắc kế bên nền văn minh Andes, được vun đắp bởi người Maya, 1 bộ tộc thổ dân Mỹ Latinh từ năm 1.000 trước Công nguyên. Nền văn minh Maya đạt một trình độ cao chẳng những về ngành nghề vun đắp nhà nước mà còn vững mạnh tinh ranh cả lĩnh vực kiến trúc, toán học, thiên văn chương và tính toán thời gian. Các di tích khảo cổ học đã chứng minh người Maya đã phát triển định nghĩa “số 0” vào năm 357, sớm hơn châu Âu khoảng gần 900 năm, xác định chính xác độ dài của 1 năm, thời gian địa cầu quay hết một quanh mặt trời, chuẩn xác hơn đa số lịch được châu Âu sử dụng vào thời ấy. Không những thế, tôn giáo của người Maya cũng rất đặc biệt vì sở hữu sự phối hợp giữa lễ nghi có những chu kỳ của vũ trụ.

Hình minh họa bộ lịch Tzolk'in của người Maya. (Ảnh: yucatanadventure)

Cùng chung số mệnh với thành Troy và văn minh Harappa, hai thành thị Quirigua(Đông Guatemala ngày nay) và Benque Viejo, vốn là trung tâm văn hóa của người Maya trong quá trình đỉnh cao, đột ngột biến mất vào cuối thế kỷ thứ 9 trước Công nguyên. Phổ thông nhà sử học trên toàn cầu cho rằng sự biến mất này là hậu quả của những trận chiến triền miên, ban sơ là ngay trong bộ tộc của người Maya nhằm giành giật quyền lực và sau đấy là của người Maya chống lại sự xâm lăng với tên đế quốc Tây Ban Nha. Nhưng kết quả nghiên cứu của nhà địa - vật lý Robert Kovach lại cho chúng ta 1 nguồn cội hủy diệt khác: một trận địa chấn thất kinh.

Nền văn minh Chan Chan

Theo những tài liệu nghiên cứu, nền văn minh Chan Chan khởi nguồn trong khoảng năm 850 trước Công nguyên và trải qua giai đoạn cực thịnh trong những năm đầu thế kỷ 15.

Nền văn minh Chan Chan

Ngoài ra, nền văn minh này đã bị lụi tàn khi đế chế Inca xâm lược. Bây giờ nhân loại vẫn trằm trồ trước những tàn tích của nền văn minh Chan Chan như các hình vẽ đồ sộ, kỳ dị trên cao nguyên Nazca.

Người ta đưa ra rất nhiều kém chất lượng thuyết quanh đó các hình vẽ. Rộng rãi người tin rằng các hình vẽ kỳ dị đó là bí quyết để người xưa giao thông mang sinh vật ngoài hành tinh.

Những cơn phản ứng của hành tinh vốn là nguyên nhân của đổ nát nhưng cho đến nay, đây còn được xác định là duyên do dẫn tới sự mất tích bí mật của phổ quát nền văn minh trong lịch sử loài người.

Nền văn minh thung lũng Indus, Pakistan

Nền văn minh thung lũng Indus là một trong những kỳ quan kiến trúc vĩ đại nhất do con người thông minh ra trong thế giới cổ đại (được biết đến với mức độ ảnh hưởng như là nền văn minh Harappan). Đây là 1 trong những thành thị to nhất trên lục địa.

Nền văn minh thung lũng Indus, Pakistan

Nằm ở vị trí Pakistan hiện giờ, nền văn minh thung lũng Indus vững mạnh mạnh bí quyết đây 4.500 năm và sau ấy bị lãng quên cho đến lúc di tích được khai quật vào những năm 1920.

Với các công nghệ tinh tướng và tiên tiến, nền văn minh này nổi trội mang hệ thống vệ sinh môi trường thành thị cũng như chứng cớ về trình độ đáng ngạc nhiên trong công nghệ, toán học và thậm chí là nha khoa.

Vào khoảng năm 1500 trước Công nguyên, nền văn minh thung lũng Indus hầu như đã bị lãng quên, sở hữu thể là sau cuộc xâm lăng của những bộ tộc Ấn-Âu hay sự sụp đổ trong nông nghiệp do biến đổi khí hậu.

Đế chế Khmer, Campuchia

Là 1 trong những đế quốc hùng mạnh nhất khu vực Đông Nam Á, nên nền văn minh Khmer tác động trong khoảng quốc gia Campuchia hiện nay cho tới Lào, Thái Lan, Việt Nam, Myanmar và Malaysia. Ngày nay, nó được biết tới mang tên gọi Angkor.

Ngoài các di tích khắc trên đá thì không với bất kỳ chứng tích bằng văn bản nào còn đó, do đó hiểu biết của chúng ta về nền văn minh cổ đại này chỉ được chắp ghép trong khoảng các dò xét khảo cổ học, phù điêu trên bức tường trong các ngôi đền và các tài liệu bên ngoài bao gồm cả tài liệu của Trung Quốc.

Đế chế Khmer, Campuchia

Người Khmer ứng dụng cả Ấn Độ giáo lẫn Phật giáo vào vun đắp các ngôi đền, tòa tháp và những cấu trúc phức tạp khác như Angkor Wat chỉ để thờ thần Vishnu.

Những cuộc xâm chiếm của quân thù, tử vong do bệnh dịch hạch, những vấn đề về điều hành nguồn nước ảnh hưởng tới nông nghiệp và xung đột về quyền lực giữa các gia đình trong tôn thất mang thể là duyên cớ dẫn đến sự tàn lụi của đế chế này.

Anasazi, New Mexico, Mỹ

"Anasazi" là tên tiên tiến của người dân Pueblo cổ đại, các người dân sống ở khu vực "Ngã tư" (Four Corners) của Đông Nam Hoa Kỳ tại các con phố giao nhau của những tiểu bang Utah, Arizona, New Mexico và Colorado.

Nền văn minh của họ xuất hiện vào khoảng thế kỷ thứ 12 trước Công nguyên, và vẫn còn được biết tới sở hữu các cấu trúc bằng đá và gạch xây dựng dọc theo những vách đá bao gồm Cliff Palace trong Công viên đất nước Mesa Verde, các tàn tích của Nhà Trắng (White House Ruins) và Pueblo Bonito tại mép phía Bắc của Chaco Canyon. Kiến trúc này được trở thành chung cư phổ biến tầng mà thường chỉ có thể đi vào bằng dây thừng hoặc thang.

Anasazi, New Mexico, Mỹ

Người Pueblo cổ đại không khăng khăng phải "biến mất", ngoài ra, họ đã trong khoảng bỏ quê hương của mình vì các lý do mà đến giờ vẫn chưa mang lời giải đáp. Phổ quát chuyên gia cũng như các người Pueblo đương đại – các người coi người Pueblo cổ đại như cha ông của mình tin rằng nạn phá rừng và hạn hán đã gây ra xung đột nội bộ và chiến tranh đã làm người Pueblo rời bỏ quê hương.

Nền văn minh Olmec, Mexico

Veracruz và Tabasco ở vùng đất tốt nhiệt đới phía nam miền trung Mexico đã từng là một nền văn minh lớn mạnh tiền Columbia - nơi xây dựng nên những thủ phủ đồ sộ đáng ngạc nhiên, nơi diễn ra những cuộc đổ máu và sự hy sinh của con người, nơi phát minh ra khái niệm về số ko và về cơ bản đặt nền móngcho mọi nền văn hóa Trung Mỹ.

Nền văn minh Olmec, Mexico

Nền văn minh Olmec thậm chí sở hữu thể là nền văn minh trước hết tại Tây bán cầu đã lớn mạnh hệ thống chữ viết, và có thể là đã phát minh ra cả la bàn và lịch Trung Mỹ. Mang niên đại khoảng 1.500 năm trước Công nguyên, nền văn minh Olmec đã không được phát hiện bởi các sử gia cho đến giữa thế kỷ 19. Sự biến mất của nó được cho là do các đổi thay môi trường gây ra bởi các vụ phun trào núi lửa, địa chấn hoặc có thể là do sự suy yếu về nông nghiệp.

Đế chế Aksumite, Ethiopia

1 đế chế sở hữu hoạt động thương nghiệp chính yếu có đế chế La Mã và Ấn Độ cổ là Đế chế Aksumite - còn được gọi là Vương quốc Aksum hoặc Axum - thống trị những nước ở Tây Bắc Châu Phi bao gồm cả nước Ethiopia từ thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên.

Đế chế Aksumite, Ethiopia

Từng được cho là quê hương của nữ vương Sheba, đế quốc Aksumite với thể là 1 nước bản địa vững mạnh hùng mạnh của châu Phi bao gồm rất nhiều Eritrea ngày nay, miền Bắc Ethiopia, Yemen, miền Nam A-rập Xê-út và miền bắc Sudan.

Đế chế đã có bảng chữ cái riêng của mình và vun đắp nên những bia tưởng vọng khổng lồ. Đây là đế chế trước tiên chuyển đổi sang đạo thiên chúa. Sự biến mất của đế chế này được cho là do bị cô lập về kinh tế khi mở mang sang Hồi giáo, do bị xâm lược, hoặc biến đổi khí hậu khiến đổi thay mô hình cái lũ của sông Nile.

Nền văn minh Minoans, đảo Crete

Được đặt theo tên của vua Minos huyền thoại, nền văn minh Minoan của đảo Crete được tái phát hiện vào đầu thế kỷ 20, và từ khi đấy đã phát hiện thêm ra những mảnh ghép quyến rũ của một nền văn minh cổ đại khởi đầu vững mạnh mạnh từ hơn 7.000 năm trước đây. Đỉnh cao của nó vào khoảng năm 1600 trước Công nguyên.

Nền văn minh Minoans, đảo Crete

Là 1 trong những trọng tâm thương nghiệp xuất hiện vào khoảng năm 2700 trước Công nguyên, và được cho là nền văn minh tiên tiến sở hữu những cung điện hoa lệ được xây dựng lại phổ biến lần sau hàng loạt thiên tai (có thể là địa chấn và núi lửa Thera phun trào).

Một trong những cung điện ấy là cung điện Knossos, "mê cung" gắn liền mang truyền thuyết về vua Minos, và hiện tại là một địa điểm khảo cổ to thu hút khách du hý. Nhưng vào khoảng năm 1450 trước Công nguyên, một thảm họa đã khiến cho nền văn minh Minoans chẳng thể bình phục và sụp đổ.

Nền văn minh Cucuteni - Trypillian, Ukraine & Romania

Những khu định cư to nhất ở Châu Âu quá trình đồ đá mới được vun đắp bởi các người Cucuteni Trypillian của Ukraine, Romania và Moldova bây giờ. Nền văn minh bí mật này tăng trưởng mạnh vào giữa năm 5500 trước Công nguyên và năm 2750 trước Công nguyên có đặc thù là khiến gốm và thói quen kỳ lạ cứ sau 60 đến 80 năm lại đốt làng của mình.

Nền văn minh Cucuteni - Trypillian, Ukraine & Romania

Những ngôi làng sau đấy được vun đắp lại trên đống tro tàn của ngôi làng cũ. Khoảng 3.000 địa điểm khảo cổ về Cucuteni - Trypillian đã được xác định. Giống như phổ biến nền văn minh khác, nền văn minh Cucuteni - Trypillian với thể đã bị xóa sổ bởi biến đổi khí hậu, nhưng sở hữu fake thuyết khác cho rằng họ dần dần hòa lẫn sở hữu các đội ngũ dân tộc khác cho đến lúc nền văn hóa riêng của họ biến mất.

Nền văn minh của người Nabatean, Jordan

Nền văn minh Nabatean cổ đại ngụ tại miền Nam Jordan, Canaan và phía Bắc Arabia trong khoảng thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên, trong khi các người du mục Nabatean kể tiếng Aramaic khởi đầu thiên cư khỏi Ả Rập.

Các di tích về họ được khắc vào những tảng sa thạch trên các ngọn núi của Jordan, và được nhớ đến mang kỹ thuật thủy lợi. Việc quản lý hệ thống phức tạp những đập nước, kênh rạch và hồ chứa đã giúp họ mở rộng và vững mạnh mạnh trong một khu vực sa mạc khô cằn.

Nền văn minh của người Nabatean, Jordan

Họ đã bị xâm lăng bởi các người La Mã vào năm 65 trước Công nguyên và mất quyền làm cho chủ đất nước vào năm 106 sau Công nguyên. Sau đấy, đổi tên thành vương quốc Arabia Petrea.

Vào khoảng thế kỷ thứ 4 sau Công nguyên, người Nabateans đã rời bỏ Petra mà đến giờ vẫn chưa mua được lý do xác thực khiến họ ra đi. Người ta tin rằng, sau phổ biến thế kỷ bị người nước ngoài cầm quyền, nền văn minh Nabatean đã bị tàn lụi do các đội ngũ nông dân người Hy Lạp rốt cục đã chuyển đổi sang công giáo trước lúc đất đai của họ bị thu giữ hoàn toàn bởi những kẻ xâm lăng người Ả Rập.

Cahokia, Illinois, Mỹ

Rất ít người Mỹ nhận ra rằng có tàn dư của 1 nền văn minh cổ đại biến mất ngay tại Mỹ - ở Illinois, ngay bên kia sông Mississippi, từ St Louis, Missouri.

Ngọn núi Cahokia là đa số những gì còn lại của 1 nền văn minh bản địa của người Mississippi. Những cư dân của Cahokia không lưu giữ lại văn bản mà bảo quản di sản toàn cầu này bằng các mô đất nhân tạo phủ đầy cỏ cũng như bằng đồ gốm và những đồ chế tạo khác.

Cahokia, Illinois, Mỹ

Cahokia đã từng là trung tâm tỉnh thành lớn nhất phía Bắc Trung Mỹ trong số các thị thành lớn của Mexico và mang thể đã từng là nơi cư ngụ của khoảng 40.000 người vào năm 1250. Cahokia đã bị xóa sổ khoảng 100 năm trước khi người châu Âu đến Bắc Mỹ, có thể do những nguyên tố môi trường hoặc do những cuộc xâm lược của các dân tộc khác.

Nền văn minh Mycenae, Hy Lạp

Không giống như người Minoan, người Mycenae không lớn mạnh mạnh về thương nghiệp. Đỉnh cao của nền văn minh này là vào khoảng thời gian nền văn minh Minoan biến mất.

Nền văn minh Mycenaean đã từng phải chịu cất sự thống trị trong 5 thế kỷ trước lúc biến mất vào khoảng năm 1100 trước Công nguyên.

Nền văn minh Mycenae, Hy Lạp

Theo huyền thoại Hy Lạp, Mycenae đã đánh bại thành Troy thần thoại. Các đồ tạo tác của đế chế này đã được sắm thấy ở vùng đất Ireland bóng gió.

Trong thực tại, nền văn minh với sự hùng mạnh về cả văn hóa lẫn kinh tế này đã bỏ lại đằng sau sự phong túc về kiến trúc, nghệ thuật và đồ chế tác. Điều gì đã xảy ra với để chế Mycenae? Với thể là do thiên tai, nhưng toàn bộ các chuyên gia tin rằng đó có thể là do những kẻ xâm lược nước ngoài hay là do xung đột nội bộ đã dẫn tới sự biến mất của đế chế.

Nền văn minh Moche, Peru

Nền văn minh Moche đã vững mạnh 1 xã hội nông nghiệp tuyệt vời với những cung điện, kim tự tháp và các kênh mương tưới tiêu phức tạp trên bờ biển phía Bắc của Peru vào khoảng trong khoảng năm 100 đến năm 800.

Mặc dù họ không mang tài liệu lưu giữ bằng văn bản nhưng đã để lại một đôi đầu mối về lịch sử của họ. Ấy là những món đồ gốm vô cùng chi tiết, tinh xảo và các Công trình kiến trúc hoành tráng.

Nền văn minh Moche, Peru

Vào năm 2006, một căn phòng của người Moche đã được phát hiện và tuồng như căn phòng này đã được dùng để lưu giữ hài cốt của con người.

Sở hữu hầu hết fake thuyết được đưa ra xoay nói quanh lý do vì sao nền văn minh Moche lại biến mất, nhưng lời giải thích phổ quát nhất là do ảnh hưởng của El Nino, một mô hình thời tiết khắc nghiệt mang đặc điểm xen kẽ thời kì lũ lụt và hạn hán hà khắc.

Nền văn minh Clovis, Bắc Mỹ

Rất ít người biết về người Clovis, một tộc người Ấn Độ thời tiền sử được cho là các cư dân trước hết của Bắc Mỹ.

Những đồ chế tạo, xương và lưỡi dao bằng đá là các mối manh độc nhất vô nhị cho rằng nền văn minh này đã từng tồn tại.

Nền văn minh Clovis, Bắc Mỹ

Trong 30 năm qua, các tàn dư về hoạt động của con người cổ đại đã được phát hiện, nhưng lý do họ biến mất vẫn còn trong bí ẩn. Một số phán đoán cho rằng người Clovis đã săn bắn quá phổ biến khiến cho tác động đến nguồn sản xuất thực phẩm của họ, hoặc do sự thay đổi khí hậu, bệnh tật và thú dữ đã lấy đi nguồn thực phẩm của họ.

Những người khác tin rằng người Clovis ko hoàn toàn biến mất, mà chỉ thuần tuý phân tán vào các bộ lạc người Mỹ bản địa.